Günümüzde milyonlarca insanın yaşadığı gezegenimizde milyonlarca atık oluşmaktadır. İnsanlık doğal kaynakları hızla ve düşüncesizce tüketmekle birlikte arkasında tonlarca atık bırakmaktadır. İnsanların yaşam standartları gün geçtikçe artış gösteriyor ve dolayısıyla tüketim de artıyor. Tüm bunlar akla çevremizdeki atıklar nereye gidiyor sorusunu getirmektedir.
Çevremizdeki atıklar tüm insanlığın doğaya karşı sorumluluğunda olmakla birlikte ağırlıklı olarak yerel yönetimler ve belediyelerin sorumluluğundadır. Çevre Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 6360 sayılı kanunlarla belirlenmiştir. Belediye hizmetleri arasında en büyük gider kalemlerinden birisi katı atıklardır.
Katı Atık Yöntemi
Çevremizdeki atıklar yok edilerek bu atıkların çevreye ve ekonomiye olan olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi amaçlanır. Atık yönteminin kapsamı şu şekildedir;
- Tehlikeli ve tehlikesiz atıkların en aza indirilmesi
- Atıkların kaynağında toplanması
- Atıklar için transfer merkezlerinin oluşturulması ve taşınması
- Atıkların geri kazanılması
Atıkların Toplanması ve Taşınması
Çevremizdeki atıklar nereye gidiyor diye baktığımızda bu atıkların toplanması ve taşınması önem kazanır. Atıkların toplanması ise atık yönteminin en maliyetli aşamalarında birini oluşturur. Büyükşehirlerde atıkların düzenli bir şekilde toplanması görevini İlçe Belediyeleri gerçekleştirmektedir.
Bu atıkların planlı ve düzenli bir şekilde toplanması İlçe Belediyelerine büyük maliyetler yüklemektedir. Toplanan atıkların geri dönüşümü ise ekonomiye ve çevreye olumlu etkiler yansıtır. Çevremizdeki atıklar geri dönüşüm sürecine alınarak kaynakların ve çevrenin korunması, enerji kazanımı ayrıca yer tasarrufu sağlamaktadır.
Dünyada katı atıkları yok edilmesinde termal yöntemler (yakma, gazifikasyon, piroliz ve plazma teknolojisi) ve kompostlaştırma gibi biyolojik yöntemler aynı zamanda düzenli depolama sistemleri planlı olarak uygulanmaktadır.
Çevremizdeki Atıkların İçindeki Değerli Maddeler Nelerdir?
Kağıt: Tuvalet kağıdı, hediye ambalajı, mektup ve zarfı, kağıt peçeteler, defter ve kitaplar vb. ürünler kağıt sınıfında yer almaktadır ve bu maddeler hurda kağıtlardan üretilmekte olup geri dönüşüme kazandırılmaktadırlar.
Kağıt olarak ayrı biriktirmemiz gereken ürünler nelerdir?
- Gazateler ve dergiler,
- Karton, mukavva, ambalaj kağıdı,
- Yazı kağıtları, bilgisayar kağıtları
Biyoorgaanik Mutfak Atıkları: Bu atıklar mikroorganizmalar sayesinde organik gübrenin oluşmasında görev alırlar.
Mutfakta toplamamız gereken yararlı atıklar nelerdir?
- İşlem görmemiş meyve kalıntıları ve kabukları,
- Sebze artıkları ve yumurta kabukları,
- Kahve ve çay artıkları ve filtre kâğıtları,
- Yapraklar vb.
Metal, plastik ve tekstil atıkları: Çöp Ayrıştırma Çevremizdeki atıklar nereye gidiyor diye baktığımızda çöp ayrıştırma büyük önem kazanmaktadır. Bu konuda Büyükşehir Belediyelerine büyük görevler düşmektedir.
Organik atıkların ayrı bir yerde diğer atıkların ayrı bir yerde kaynağında ayrıştırılması bu atıkların yok edilmesinde ve geri kazanılma işlemlerinin yapılmasında büyük verimlilik sağlayacak ve bu süreçlerin daha hızlı gerçekleşmesini sağlayacaktır. Çöplerdeki atıkların organik gübre oluşumunda katkısı çokken bu çöplere atılan pillerin yani ağır metallerin bu atıklara bulaşması organik gübre yapımının önündeki bir engeldir. Dolayısıyla atıkların kaynağında ayrıştırılması dünya genelinde yaygınlaştırılarak kıt olan doğal kaynakların tasarrufu sağlanabilir.
Çevremizdeki atıklar çöp sahalarına ve sanayi kuruluşlarına götürülüyor. Çevremizdeki atıkların geri dönüşüme müsait olanları (kâğıt, cam, karton, plastik) sanayi kuruluşları tarafından alınıyor. Çöp sahalarına giden atıklar ise belli kategorilere ( tehlikeli, tehlikesiz, evsel, metal vb.) ayrılarak depolanıyor veya imha ediliyorlar.
Günümüzde atıkların büyük bir bölümü üretim girdisi olarak kullanılma potansiyeline sahiptirler. Bunun için atıkların kaynağında ayrıştırılması, düzenli bir şekilde belli zaman aralıklarıyla doğru olarak toplanması ekonomik olarak büyük önem arz etmektedir. Üretim girdisi olarak kullanılamayacak dolayısıyla geri kazanımı sağlanamayacak atıkların yok edilmesi çevre sağlığı için oldukça önemlidir.
